Bungy jumpen

De zwarte daken van de Shunkoin Tempel glimmen van de regen. Ik denk aan het verschil tussen romantische eenzaamheid en schrijnende eenzaamheid.

De beroemde zenmeester D.T. Suzuki plantte in de tuin van deze tempel een azalea. Het boek van zijn ongeveer even beroemde naamgenoot Shunryu Suzuki ligt op de theetafel, Zen Mind, Beginner’s Mind, waarvan ik de eerste zin nog altijd niet vat. In the beginner’s mind there are many possibilities, but in the expert’s mind there are few.

Taka Kawakami, zenpriester, zegt dat westerlingen die naar hem toekomen voor een ‘authentieke zen-ervaring’ niets anders zoeken dan bungy jumps. Snelle kicks waar thuis niets meer van over is. Taka Kawakami levert geen authentieke zen-ervaringen.

Na zijn studie aan de Arizona State University nam hij de Shunkoin Tempel van zijn vader over en maakte er een overnachtingsplaats van voor westerse toeristen. Voor mij was geen plek in de tempel, maar ik mag wel met de andere gasten zijn zenles bijwonen.

De westerlingen komen bij hem met wilde fantasieën over verlichting. Hij spoort ze aan om in een Sanskriet-Engels woordenboek te kijken, dan kunnen ze zien dat verlichting niets anders betekent dan: gelukkig zijn.

Ze kunnen het in zijn tempel leren, hoe ze gelukkig moeten zijn. Hoe ze thuis gelukkig kunnen zijn. Sleutel is de training van de geest: niet langer willen dat de dingen anders zijn dan ze zijn.

Het regent nog steeds en ik wil niet verlangen naar de zon, maar ik doe het toch.

De westerse gasten hoeven van Taka Kawakami niet in lotushouding op een kussen te zitten. Het is zinloos om met stijve ledematen hetzelfde te willen doen als eeuwen geleden, toen dit de voorgeschreven houding was. Voortgekomen uit een cultuur waar het leven in huis zich op de vloer afspeelt. In elke houding kun je de geest trainen om niet verstrikt te raken in gedachten en emoties over gebeurtenissen en toestanden die je anders wilde dan ze zijn. Door op niets anders dan de ademhaling te letten.

Kawakami wijst op de brug van zijn neus. Op die plek, aan de binnenkant, komen veel zenuwen samen, het is een goede plek om de ademhaling te volgen.

Romantische eenzaamheid is zelfgezocht en bijna altijd tijdelijk. Schrijnende eenzaamheid dringt zich op, hij is schrijnend omdat je denkt dat hij nooit meer weggaat. Het is een eigenschap in plaats van een toestand geworden.

De kleine restaurants in Kyoto hebben voor hun ingang doeken hangen met Japanse tekens. Je ziet niet wat zich daarachter afspeelt. Om naar binnen te gaan moet je de doeken opzij schuiven, als een acteur die het toneel opkomt.

‘s Avonds kom ik op in een bijna leeg restaurant, ik ga aan de schaars verlichte bar in een hoekje zitten, met uitzicht op een aquarium en de kok die sushi aan het bereiden is. Mijn gezelschap van vanavond: levende vissen en in mootjes gehakte vissen.

Kyoto, 30 april 2014 | zie ook Japan in Image lab.